Doğadışı bir güç tasarımlayan düşüncecilik, doğaiçi bir güç tasarımlayan ‘metafizik özdekçilik’ ve bunun anlamdaşı olan ‘mekanik özdekçilik’ deyimlerinin karşıtı olarak kullanılır. Metafizik özdekçiliğin dünyayı doğaiçi özdekle açıklamasına karşı metafizik düşüncecilik dünyayı doğadışı güçlerle açıklar. Her iki anlayış da ‘diyalektik’ karşıtı olarak ‘metafizik’tir.

Süreksizlik, aralıklılık...

Sürekli ya da kesiksizlik deyiminin karşılığıdır. Özdeksel nesneler bu çelişik ıralarıyla birbirlerine bağımlıdırlar. Kesiklilik, nesnelerin birbirinden ayrı durumlarını ve niceliksel birikimlerle sıçramalı gelişmelerini dile getirir. Kesiksizlik’se birbirinden ayrı nesnelerden meydana gelen bütünsel sistemleri ve onların niteliksel gelişmelerini dile getirir. Nesnelerin bu iki çelişik niteliği birbirine sıkıca bağımlıdır, biri olmadan öbürü de olamaz., biri sürekli olarak öbürüne dönüşür. Örneğin özdek tek tek oluşumlarında kesiklidir, ama sonsuz gelişimsel yaşamında kesiksizdir.

Her yeni biçiminin başlı başınalığı vardır, öbür biçimlerinden ayrıdır; ne var ki onun gelişmesi sonsuzca sürüp gider. Bu, süreklilik içinde bir kesikliliktir. Metafizik ve metafizik nitelikli mekanikçi özdekçilik bu iki kavramı, birbirinden ayırır ve karşıtlaştırır, bundan ötürü de yanlış sonuçlara varır. Örneğin ışığı dalga olarak gören fizikçiler onu sürekli ve kesiksiz, parçacık olarak gören fizikçiler süreksiz ve kesikli saymışlardır. Oysa ışık hem dalga hem de parçacık halindedir. Kesiklilik ve süreklilik, eytişimsel özdekçiliğin ortaya koyduğu ve çağdaş fiziğin doğruladığı evrensel bağımlılığın özdeksel nesnelerde beliren bir görünümüdür.

doğayla tanrıyı özdeş kılan öğretilerin genel adı.